Słowniczek – przydatne pojęcia
Z uwagi na częste pytania odnośnie skrótów, nazewnictwa itp. postanowiłem wyjaśnić najpopularniejsze zwroty używane przez naukowców, hodowców i handlarzy. Są one opisane możliwie prosto, przez osobę nie będącą naukowcem (czyli mnie). W razie wyłapania ewentualnego błędu proszę o kontakt.
Pojęcia dotyczącego płci i pochodzenia zwierząt
CB – Captive Bred czyli osobnik urodzony w hodowli. Pod to pojęcie nie należy podciągać osobników CF i CR.
CF – Captive Farmed czyli osobnik urodzony na sztucznie wydzielonym z jego środowiska naturalnego obszarze (metoda stosowana często przez naukowców do badania mniejszych zwierząt). Płazy CF są oferowane w Europie rzadko, jeśli w ogóle
CR – Captive Raised czyli osobnik który został zabrany ze środowiska naturalnego jako jajo bądź larwa i odchowany do dorosłości w warunkach hodowlanych. Takie osobniki znajdziemy głównie w laboratoriach.
WC – Wild Caught czyli osobnik odłowiony ze środowiska naturalnego, z reguły oferowany bez długotrwałej kwarantanny i ewentualnego leczenia, chociaż zdarzają się także sprzedawcy którzy przed sprzedaniem zwierząt z odłowu dopilnują by oferowane osobniki były zdrowe.
LTC – Long Term Captive czyli osobnik odłowiony ze środowiska naturalnego i żyjący w hodowli już od jakiegoś czasu. Niestety nikt nie doprecyzował jak długi miałby to być czas, co skutkuje że co „sprytniejsi” handlarze jako LTC oznaczają zwierzęta po trwającej przykładowo dwa tygodnie kwarantannie. Osobiście używałbym terminu dopiero w stosunku do osobników które przebyły prawidłową kwarantannę (6 mies bądź 6 mies od ostatniego zgonu w tej grupie).
1.1.1 bądź 1.1 (wartości przykładowe) – cyfry te oznaczają ilość osobników męskich (pierwsza cyfra), żeńskich (druga) i nieoznaczonych (trzecia, chociaż często spotkamy się z drugim zapisem gdzie w przypadku oznaczenia płci wszystkich osobników podajemy tylko ilość samców i samic, ostatnią cyfrę usuwając z zapisu zamiast zapisać 0)
CITES – Konwencja Waszyngtońska, na mocy której niektóre zwierzęta podlegają kontrolowanemu obrotowi i rejestracji. Zwierzęta objęte Konwencją Waszyngtońską nie mogą być legalnie sprzedane ani kupione bez dokumentów. Przed zakupem zwierzęcia należy dowiedzieć się czy znajduje się ono na liście i jeśli tak, czy ma stosowne dokumenty. Nie należy kupować zwierząt z tej listy wysyłkowo, gdyż bardzo często nieuczciwi sprzedawcy „zapominają” o dokumentach, których zwyczajnie nie posiadają, czy to z uwagi na pochodzenie zwierząt czy też własne lenistwo.
Pojęcia dotyczące zbiornika
40x40x40 (wartości przykładowe) – wymiary zbiorników w terrarystyce podaje się z reguły w centymetrach zapisując Długość x Szerokość x Wysokość. (odpowiednio Length, Width i Height). Co ciekawe w przypadku np. regałów i innych mebli wysokość jest podawana jako pierwsza, tak więc trzeba na to zwracać szczególną uwagę.
Bioactive – zbiornik bioaktywny. Pod tym pojęciem powinien kryć się zbiornik samooczyszczający się z resztek organicznych dzięki odpowiedniej ilości roślin i drobnych saprofagów. W prawidłowo działającym zbiorniku bioaktywnym jedyne co trzeba dostarczać to światło, woda i dodatkowe owady karmowe dla płazów.
Ekipa sprzątająca – niewielkie saprofagi utrzymywane w terrariach aby oczyszczały zbiornik, tym samym zmniejszając ilość pracy niezbędnej do utrzymania zbiornika w dobrym stanie. Pod tym pojęciem kryją się z reguły skoczogonki (Collembola), stonogi tropikalne (różne gatunki, coraz częściej dostępne są kolorowe odmiany) a czasem także dżdżownice (Lumbricus terrestris), lokalne gatunki stonóg i inne organizmy.
Zbiornik towarzyski – zbiornik w którym utrzymuje się wiele gatunków zwierząt. Warto zaznaczyć że bardzo rzadko jest to dobrym rozwiązanie w przypadku hodowli kilku gatunków płazów razem, natomiast mogą one koegzystować z niewielkimi bezkręgowcami i rybami żyworodnymi służącymi jako dodatkowe źródło pokarmu.
Zbiornik hodowlany – zbiornik mający być przede wszystkim praktyczny to jest łatwy do czyszczenia, demontażu i przeniesienia. Z reguły podłożem jest ręcznik papierowy lub gąbka a nieliczne kryjówki można łatwo podnieść/usunąć by skontrolować stan zwierząt.
Komora deszczowa – zbiornik służący stymulowaniu żab do rozmnażania. W komorze deszczowej znajduje się deszczownica, czyli urządzenie do tworzenia sztucznego deszczu. Dno zbiornika jest zalane wodą, zaś w wodzie z reguły znajdują się korzenie, kawałki korka, rośliny lub inne elementy wystroju mające zapewnić płazom zwiększony komfort.
Paludarium – zbiornik służący do hodowli zwierząt i roślin, z częścią lądową i wodną, bardzo wilgotny.
Terrarium – zbiornik lądowy dla zwierząt i/lub roślin, zwykle szklany, ale może być wykonany także z pleksi lub plastiku bądź z użyciem różnych elementów takich jak drewno, metal a nawet beton w przypadku największych zbiorników.
Akwarium – zbiornik wodny dla zwierząt i/lub roślin, najczęściej szklany, okazjonalnie także z plastiku.
Problemy zdrowotne
MBD – metabolic bone disease. Ciężka choroba wynikająca z niedoborów wapnia (Calcium) w diecie bądź jego niewłaściwego przyswajania, z reguły śmiertelna. Objawami są krzywica, trzęsienie się ciała płaza, niedowład nóg, problemy z przyczepnością do szkła w przypadku gatunków wspinających się.
Red leg disease – choroba objawiająca się mocnym zaczerwienieniem skóry na nogach i wybroczynami, ciężka w leczeniu. Pojawia się z reguły przy zbyt dużym zagęszczeniu płazów i kiepskiej higienie w zbiorniku. W przypadku lekkiego zaróżowienia nóg u żab należy zwiększyć poziom higieny i bacznie obserwować płazy.
SLS – spindly leg syndrome, wada rozwojowa u przeobrażających się larw płazów polegająca na nieprawidłowej budowie nóg. Osobniki z SLS posiadają nieproporcjonalnie chude, często zdeformowane kończyny i powinny zostawać poddane eutanazji. W zależności od podawanego źródła choroba jest powodowane przez niewłaściwą dietę osobników dorosłych, samych larw bądź niewłaściwe parametry wody.
Bloat – pojęcie oznaczające nienaturalne rozdęcie żaby, będące objawem infekcji bądź niedoczynności organów wewnętrznych.
Genetyka
Pokolenie rodzicielskie (P), pokolenie potomne F1, F2 itd. – pokolenie rodzicielskie to para od której wywodzi się linia genetyczna. F1 to pierwsze pokolenie potomne uzyskane w tej linii (dzieci tej pary), F2 to drugie pokolenie (dzieci F1 i wnuki pokolenia rodzicielskiego)
Homozygota – osobnik posiadający ten sam gen we wszystkich zestawach genów (z reguły organizmy są diploidalne czyli posiadają 2 chromosomy w parze, istnieją jednak wyjątki)
Heterozygota – osobnik posiadający różne wariacje genu w zestawach.
Gen recesywny – gen utajony w przypadku gdy występuje razem z genem dominującym, aby doszło do jego ekspresji organizm musi być homozygotyczny.
Gen dominujący – gen którego ekspresja dojdzie do skutku zarówno w przypadku homozygoty jak i heterozygoty.
Pojęcia przyrodnicze
Amplexus – tzw. „uścisk miłosny” żab, polegający na złapaniu samicy przez samca. Występuje u większości Anura.
Amphibia – płazy
Anura – płazy bezogonowe
Apoda/Gymnophiona – płazy beznogie
Caudata – płazy ogoniaste
Benthic feeder– czyli zwierzęta odżywiające się przy dnie zbiornika, z reguły martwą materią organiczną, stosowane do opisania diety larw płazów.
Nectonic feeder – czyli zwierzęta odżywiające się pływającymi organizmami zwierzęcymi, stosowane do opisania diety larw płazów.
Kijanka cedząca – kijanka pobierająca bardzo drobny pokarm z wody, niezdolna do odżywiania większym pokarmem i tym samym stwarzająca konieczność przygotowywania bardzo drobnego pokarmu przez hodowcę chcącego odchować larwy.
Tree hole breeder – termin stosowany do płazów rozmnażających się w dziuplach, przykładowo żab mszystych.
Rozwój prosty – rozwój bez stadium larwy, w przypadku płazów przejawia się brakiem stadium kijanki i wykluwaniem się małych żabek, przykładowo u rodzaju Eleutherodactylus.
Oophagous larvae – kijanki karmione niezapłodnionym skrzekiem przez samicę, przykładowo u żab z rodzaju Oophaga.
Zimowanie – w naturze proces spowolnienia procesów życiowych i zaprzestania aktywności w okresie zimowym. W hodowli płazy są zimowane poprzez stopniowe zaprzestanie karmienie i zmniejszenie temperatury jak również zmianę wilgotności.
Estywacja – w naturze proces spowolnienia procesów życiowych i zaprzestania aktywności w sezonie letnim/suchym. W hodowli jest to nazywane zimowaniem, suszeniem bądź estywacją i polega na stopniowym zaprzestaniu karmienia i zmniejszeniu wilgotności, często zmienia się również temperaturę.
Saprofagi – organizmy żywiące się rozkładającą się materią organiczną.